معاونت غذا و دارو

ایمنی غذا و تغذیه در همه مراحل نگرانی بسیار جدی مسئولان است و به همین دلیل است که سازمان بهداشت جهانی سعی می کند تا با رسانه ای کردن این شعار و در کانون توجه قرار دادن آن به همگان بفهماند که ایمنی غذایی مسولیتی همگانی است.

غذا نقش كليدي در پيدايش، بقاء و زوال تمدن‌ها داشته است. تغذیه علاوه بر تاثير بر رشد و نمو جسمي در افزايش توان فكري، مقابله با بيماري‌ها، طول عمر و كيفيت زندگي نقش تعيين كننده دارد در واقع تغذيه مناسب، ضامن سلامت جامعه و موجب شادابي در زندگي، كار، فعاليت، خلاقيت و نوآوري است .

غذا و تغذيه يكي از ابعاد اساسي زندگي، سلامت و همچنين رفاه جامعه است. از ديدگاه توسعه ملي، عدالت اجتماعي و رشد اقتصادي، تأمين غذاي كافي، كميت و كيفيت الگوي غذاي مصرفي و سلامت تغذيه‌اي افراد جامعه، محور اصلي و تعيين‌كننده در بستر حركت انسان محوري است و سوءتغذيه، نيروي بازدارنده مؤثر بر فرايند توسعه ملي محسوب مي‌شود و از سويي امنيت غذايي ارتباط كاملاً مستقيم با عدالت محوري دارد.

امنیت غذایی یکی از معیارها و ابزارهای توسعه انسانی است. دسترسی به غذای کافی و سالم از محورهای اصلی توسعه، سلامت جامعه و زیرساخت‌های نسل آینده کشور است و دستیابی به آن از اهداف اصلی هر کشور است، در بحث توسعه انسان محور، امنیت غذایی و تغذیه، نقش اصلی و تعیین‌کننده دارد و در کنار درآمد سرانه، توزیع عادلانه درآمد، نرخ اشتغال، حفظ محیط زیست و رعایت حقوق بشر در مجامع بین‌المللی به عنوان شاخص توسعه شناخته می‌شود.

امنیت غذایی نه تنها از امکانات تولیدی بلکه از محیط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه اثر می‌پذیرد، امنیت غذایی از طرفی با تولید، عرضه و توزیع و از طرف دیگر با بحث مصرف و چگونگی تامین آن توسط خانوار و ترکیب و رژیم غذایی آنها ارتباط تنگاتنگی دارد. امنیت غذایی مسئله چند بعدی و چند رشته‌اي است که در کشورهای مختلف با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر جامعه، از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است. اين مسئله حائز اهميت است كه در موارد متعددي ملاحظه شده است كه از غذا به عنوان حربه سياسي استفاده شده است و اين مسئله باعث مي‌شود كه در طراحي استراتژي امنيت غذايي در سطح ملي اين موضوع مدنظر قرار گيرد.

تعاریف

غذا

هرترکیبی که زمان خوردن یا آشامیدن ، ترکیبات ضروری (مواد مغذی) لازم راکه برای رشد مناسب، بازسازی و تامین مطلوب انرژی ضروری هستند را به بدن برسانند ، غذا نامیده می‌شود.

غذا ی کافی

عبارتست از ميزان غذائي كه نه تنها رفع گرسنگي و مطلوبيت ذائقه اي ( سيري شكم )، بلكه تامين نيازهاي سلولي به مواد مغذي را نيز شامل مي شود ( سيري سلولي)

غذا نه تنها باید دارای مقادیر کافی از انرژی ، مواد مغذی باشد بلکه باید از کیفیت بهداشتی نیز برخوردار بوده تا سلامت مصرف کننده به خطر نیافتد . غذا باید عاری از هرگونه آلودگی شیمیایی ، بیولوژیکی و فیزیکی باشد

امنیت غذایی

  عبارتستازدسترسيتماممردمبهغذاي كافي و سالم در تمام اوقات بمنظور زندگي سالم و فعال

ايمني غذا (غذاي سالم)

عبارت است از عاري بودن غذا از آلودگي هاي فيزيكي ، شيميايي و ميكروبي .

شعار هفته سلامت (( ایمنی غذا از مزرعه تا سفره ))

مزرعه تا سفره = زنجیره غذایی  ( food chain ) = از تولید تا مصرف

این نکته مهم است  ، بکار گیری روشهای مناسب که متضمن تولید ، عرضه و مصرف غذای سالم باشد  در تمامی طول این زنجیره ضروری است .

برای تولید غذایی ایمن ، دولتها به مردم و سازمانهای جهانی متعهد هستند . در حال حاضر چند سازمان بین المللی وابسته به سازمان ملل متحد وجود دارند که کشور های عضو را در زمینه تدوین استاندارد های مواد غذایی ، کنترل مواد غذایی و بطور کلی در رابطه با ایمنی غذایی ، کمک های فنی و مشورتی می دهند که عبارتند از

-       سازمان استاندارد جهانی 

-       کمیسیون مشترک کدکس غذایی

-       سازمان خوار و بار جهانی ( FAO  )

-       سازمان بهداشت جهانی ( WHO  )

در کشور ما سازمانها و و واحدهای نظارتی مسئول  نظارت و کنترل مواد غذایی

-       وزارت بهداشت و درمان (  معاونت  غذا و دارو ی سازمان غذا و دارو ، معاونت بهداشتی )

-       شورای هماهنگی کدکس ایران

-       موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی وزارت صنعت و معدن

-       سازمان دامپزشکی وزارت جهاد کشاورزی

-       دستگاه های قضایی ( دادگستری و تعزیرات حکومتی )

 نقش معاونت غذا و دارو در ایمنی غذا

 اداره نظارت بر مواد غذایی و بهداشتی مسئولیت نظارت بر تولید محصولات غذایی و کنترل بهداشتی مراکز تولید و نگهداری مواد غذایی و نیز صدور مجوز های بهداشتی تولید و مجوزهای بهداشتی واردات و صادرات محصولات غذایی را بر عهده دارد و  در تدوین استاندارد های مورد نیاز  به همراه سازمان استاندارد و نیز کدکس غذایی مشارکت دارد .

تدویننظام کنترل مواد غذایی و قوانین و مقررات و  دستورالعمل های مربوطه تدوین نظام های تجزیه و تحلیل خطر و کنترل بحرانی مربوط به غذا از مسئولیتهای این سازمان و معاونت غذا و دارو است .

در استان قم  بالغ بر 450 واحد تولیدی کالای مشمول قانون شامل صنایع مختلف ،  مرکز نگهداریو شرکت های پخش وجود دارند که ازاین تعداد قریب به 200 واحد تولیدی مواد غذایی و آشامیدنی با بالغ بر 1500 نوع محصول غذایی آشامیدنی تولید و عرضه می نمایند بالع بر 60 کارگاه تولید مواد غذایی وجود دارد که بیش از 200 نوع محصول بومی و سنتی استان را در قالب شناسه نظارت تولید و عرضه می نمایند .

صنایع تبدیلی فراورده های دامی ( گوشتی و لبنی ) با تعداد26 واحد و تولید بالغ بر 400 نوع انواع محصولات سوسیس و کالباس و همبرگر و انواع ناگت و نیز محصولات لبنی  شامل شیر پاستوریزه و ماست و دوغ با توجه به مساحت استان یکی از قطبهای مهم و موثر این صنعت در ایران است . صنایع تبدیلی  فراورده های کشاورزی نیز در استان از فراوانی نسبتا بالایی برخوردارند این دو صنعت نقش مهمی در شکوفایی اقتصاد استان داشته و با صادرات محصولات موجب ارز آوری برای استان و ایران عزیز است .

در سالهای اخیر قدم های مثبت و خوبی در جهت ارتقاء ایمنی غذا در استان برداشته شده از جمله ساماندهی ظروف یکبار مصرف ، ساماندهی واحد های تولیدی قوطی های بسته بندی سوهان ، ساماندهی و ارتقاء نحوه تولید سوهان که یکی از تولیدات مهم استراتژیک استان است . اطلاعرسانی به مصرف کنندگان از طریق اجرای برنامه های آموزشی در مدارس و دبیرستانهای استان . و رسانه های دیداری و شنیداری و چاپ و تکثیر انواع پمفلت و پوستر و توضیع بین شهروندان استان در مناسبتهای مختلف .

مسائل و مشکلات موجود

اصولا قوانین غذایی قدیمی و نا کافی است که لازم است بازنگری شوند  ( قوانین مربوط به بالغ بر 50 سال پیش بوده درصورتی که فرایند های تولید مواد غذایی پیشرفته شده و قوانین و پروسه های سنتی قادر به شناسایی و بازدارندگی و پیشگیری از وقوع جرم ( تقلب )  نمی باشند .

ضایعات بالای مواد غذایی که منتج از نحوه تولید و برنامه های نادرست آن است

عدم وجود انبار و سیلو و سردخانه نگهداری مواد غذایی به تعداد کافی

15 رفتار کلیدی برای ایمنی غذا از مزرعه تا سفره

با توجه به شعار «ایمنی غذا از مزرعه تا سفره» که به عنوان شعار هفته سلامت امسال انتخاب شده، این سه توصیه را شامل پنج رفتار کلیدی برای داشتن مواد غذایی ایمن، پنج رفتار کلیدی برای داشتن رژیم غذایی سالم و پنج رفتار کلیدی برای فعالیت بدنی مناسب است که با رعایت آن از سوی مردم، در کنار اقدامات موثر و هماهنگ بخش‌های دولتی و خصوصی ذینفع، امکان بهبود ایمنی غذایی در کشور فراهم می‌شود.

‌ هر کسی علاقمند است که سالم به نظر برسد و سلامتی را احساس کند، با انتخاب مواد غذایی ایمن‌تر، تغذیه سالم‌تر و فعالیت بدنی منظم، می‌تواند سلامت خود و خانواده‌اش را بهبود بخشد.این انتخاب‌ها بسیار مهم هستند زیرا آنها در مورد تصمیم‌هایی هستند که تنها مردم می‌توانند برای مراقبت از سلامت خود و عزیزان‌شان بکار بگیرند.

پنج رفتار کلیدی برای ایمنی مواد غذایی

·     تمیزی و پاکیزگی را حفظ کنید

·        مواد غذایی خام و پخته را جدا نگهداری کنید

·        مواد غذایی را کاملا بپزید،

·        مواد غذایی را در دمای مناسب نگه دارید

·        از آب و مواد اولیه سالم استفاده کنید.

پنج رفتار کلیدی برای یک رژیم غذایی سالم

·        به نوزادتان در شش ماه نخست زندگی فقط شیر مادر بدهید

·        موادغذایی متنوعی را بخورید

·        سبزی‌ها و میوه‌ها را به اندازه کافی مصرف کنید

·        از چربی‌ها و روغن‌ها بطور محدود استفاده کنید

·        نمک و قند کمتری مصرف کنید.

پنج رفتار کلیدی برای فعالیت بدنی مناسب

اگرفعالیت بدنی کافی ندارید خیلی دیر نیست، فعالیت بدنی منظم را شروع کنید

·        کم‌تحرکی را فراموش کنید

·        با هر روشی که برای شما ممکن است، هر روز از نظر بدنی فعال باشید

·        حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هر هفته داشته باشید

·        اگر می‌توانید، برای ارتقای سلامت و تناسب اندام از برخی فعالیت‌های بدنی منظم با شدت بالا، لذت ببرید

·        نوجوانان و جوانان در سن مدرسه باید حداقل 60 دقیقه در روز فعالیت بدنی با شدت متوسط تا بالا داشته باشند.

خودمراقبتی برای بهبود ایمنی غذا

این رفتارهای کلیدی برای سلامتی مردم مهم هستند و تفاوتی نمی‌کند که چند سال داشته باشند یا اینکه کجای ایران زندگی کنند.
داشتن احساس بهتر، کاهش مراجعه به پزشک، حفظ قند خون و فشار خون در حد طبیعی و حفظ وزن مناسب، تنها چند مورد از مزایای اتخاذ این 15 رفتار کلیدی برای خودمراقبتی با هدف بهبود ایمنی غذا است.

WHOسازمان بهداشت جهانی ۵ نکته کلیدی، جهت راهنمایی فروشندگان و مصرف­کنندگان برای تامین غذای سالم و ایمن، توصیه می کند:

• تمییز نگه داشتن محیط ، ابزار کار و دستها
• جدا نگه داشتن مواد غذایی خام از مواد غذایی پخته
• پختن کامل مواد غذایی
• پختن غذا با درجه حرارت مناسب
• استفاده از آب و مواد غذایی سالم