معاونت غذا و دارو

معرفی هفته پیشگیری از مسمومیت ها

شیوه‌ی جدید زندگی ماشینی و دسترسی آسان هموطنان ما به انواع مواد شیمیایی، داروها، سموم و ... بدون داشتن اطلاعات کافی از نحوه‌ی نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدارهای مربوطه، شیوع مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی را در جامعه به میزان زیادی افزایش داده است.
وقوع مسمومیت‌های حرفه‌ای حاد و مزمن در کارگران شاغل در کارخانجات صنایع شیمیایی و نظامی و از سوی دیگر استفاده از وسایل گازسوز و مواد شیمیایی و شوینده در منازل و فقدان آگاهی کافی در اغلب خانواده‌ها، خطرات جدی را متوجه آنان خصوصا کودکان می‌نماید.
همچنین به دلیل جوان بودن جمعیت کشور و سایر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مرتبط با آن و شیوع سوء مصرف مواد مخدر، متاسفانه تعداد مسمومیت‌های عمدی از جمله خودکشی را نیز افزایش داده است ، به طوری که برخی افراد بدون توجه به باورهای مذهبی و سایر عواقب اجتماعی و خانوادگی اقدام به خودکشی می‌نمایند.
اگرچه بسیاری از این مسمومیت‌ها توسط کادر پزشکی- درمانی کنترل شده و به مرگ منتهی نمی‌گردد ولیکن خسارات جبران‌ناپذیری را به پیکره‌ی اقتصاد، سلامت و بهداشت جسمی و روانی جامعه و خانواده‌ها وارد خواهد نمود.

نامگذاری هفته‌ ای به نام هفته ‌یپیشگیری از مسمومیت‌ها ممکن است در آموزش و اطلاع‌رسانی کلیه‌ی قشرهای جامعه و به تبع آن کاهش موارد مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی مفید واقع شود. با توجه به محدودیت تخت‌های بیمارستانی و هزینه‌های بالای دارو و درمان، این امر ممکن است به کاهش هزینه‌ها کمک شایانی نماید؛ و در عین حال به میزان قابل توجهی سبب ارتقای سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه شود.

این مسمومیت‌ها ممکن است شامل مسمومیت‌های اتفاقی اطفال با مواد شوینده، ترکیبات نفتی، داروهای موجود در منازل، مواد شیمیایی و سموم و نیز گیاهان تزئینی و آپارتمانی بوده و در بزرگسالان ممکن است به علت مسمومیت با انواع داروها، مواد شیمیایی، سموم و مواد پاک‌کننده رخ داده باشد.

● اهداف برگزاری هفته پیشگیری ازمسمومیت‌ها:
ارتقای فرهنگ ودانش عمومی در خصوص پیشگیری از مسمومیت‌ها، آموزش عمومی چگونگی انجام اقدامات اولیه و ضروری پیش از رساندن فرد مسموم به مراکز درمانی، ارتقای سطح سلامت و بهداشت عمومی جامعه، کاهش مرگ و میر ناشی از مسمومیت‌ها، کاهش مراجعات به مراکز درمانی و اورژانس‌ها، آموزش نحوه‌ی برخورد با موارد مسمومیت‌ در منزل، آموزش نحوه‌ی پیشگیری از مسمومیت‌های اتفاقی و شغلی، کاهش هزینه‌های مربوط به درمان مسمومیت‌های دارویی و شیمیایی، آموزش عمومی نحوه‌ی برخورد باحوادث شیمیایی (NBC).

1 آبان- پیشگیری از مسمومیت ناشی از داروها

1. مقادیر بالای برخی از داروهای به ظاهر کم خطر، می توانند برای فردکشنده باشد.

2.داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید، چرا که کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می کنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به دهان ببرند.

3.بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن  قرصها در داخل جعبه های مخصوص تقسیم بندی شده) برحسب صبح، عصر و شب) می باشد.

 4. در مسمومیت های تعمدی با دارو، بهتر است در صورت هوشیاری فرد مسموم، نام دارو یا داروهای مصرفی و تعداد هر یک از آنها را از وی بپرسید و به کادر درمانی اطلاع دهید.

2 آبان- پیشگیری از بروز مسمومیت ها در اطفال و سالمندان

1. در هنگام بیماری کودکتان مراقب باشید تا دوز تکراری دارو به وی ندهید.

2.  مواد شیمیایی، شوینده و سفید کننده را در منزل در کمدهای دارای قفل و دور از دید و دسترس کودکان قرار دهید.

3.  کاهش بینایی، شنوایی و فراموشی در دوران سالمندی از مهمترین عوامل مصرف بیش از حد دارو و بروز مسمومیت  در سالمندان می باشد.

3 آبان- پیشگیری از مسمومیت ناشی از گازها و منوکسید کربن

1.  سرد بودن لوله دودکش بخاری، دلیل بر خارج نشدن دود و گاز سمی می باشد.

2.  آیا می دانید تماس طولانی مدت با مقادیر کم گاز منوکسید کربن می تواند فرد را به بیماری های قلبی- عروقی مبتلا سازد؟

3.  تماس طولانی مدت با گاز منوکسید کربن بویژه در کودکان، می تواند با بروز اختلالات رفتاری و کاهش حافظه و ضریب هوشی همراه باشد.

4.  آیا می دانید حضور در گاراژ های در بسته که در آن اتومبیل با موتور روشن وجود دارد خطر بروز مسمومیت با منوکسید کربن را به همراه دارد؟

4 آبان- پیشگیری از مسمومیت های ناشی از مواد غذایی و گیاهان سمی

1. از مصرف کنسروهایی که در قوطی آنها آثار نشت، برآمدگی و فرو رفتگی و زنگ زدگی مشاهده می شود خودداری کنید.

2. مسمومیت با گیاهانی مانند خرزهره، دیفن باخیا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و کرچک می تواند کشنده باشد. در صورت وقوع  مسمومیت با این گیاهان  بیمار را در اسرع وقت به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.

3.  مسمومیت با قارچ های سمی یکی از عنوان مسمومیت هی کشنده محسوب می شود. از مصرف قارچ هایی که نوع آنها را نمی شناسید جداٌ خودداری کنید.

4.  بخور اوکالیپتوس در صورتیکه به اشتباه خورده شود، حتی در مقادیر کم (یک قاشق) می تواند کشنده باشد. از القای استفراغ در مسمومیت با این فرآورده خوداری نموده مصدوم را سریعاً به بیمارستان منتقل نمایید.

5 آبان- پیشگیری از بروز مسمومیت با سموم دفع آفات و  مواد شیمیایی و شوینده خانگی

1.  در هنگام استفاده از مواد شیمیایی و فرآورده های شوینده و پاک کننده پنجره ها را باز کنید تا هوا به خوبی در محیط جریان داشته باشد.

2.  از اختلاط مواد شیمیایی مانند جوهر نمک و جرم بر با  فرآورده های سفید کننده جداً خودداری کنید. بخارات و گازهای ناشی از این اختلال بسیار سمی و خفه کننده می باشد.

3.  در صورت بلع مواد با خاصیت خورندگی مانند اسیدها و قلیاها، هرگز بیمار را وادار به استفراغ نکنید. این کار می تواند سبب وخیم شدن وضع بیمار گردد.آن را شناسایی

4.  برای پیشگیری از آفت زدگی غلات و حبوبات در منزل، از قرص سیر که کاملاً بی خطر می باشد استفاده نمایید.

6 آبان- پیشگیری از مسمومیت ناشی از گزیدگیها

1. بستن یک نوار محکم و پهن، چند انگشت بالاتر از محل مارگزیدگی بویژه اگر محل گزیدگی در دست ها یا پاها باشد، ضروری می باشد.

2.  اگر فرد زنبورگزیده مشکل تنفسی داشت و یا تورم شدید وسریع در محل گزش بروز کرد، باید به پزشک مراجعه نماید.

3. اقدامات اولیه در گزش های معمولی زنبور شستشوی محل زنبور گزیدگی با آب و صابون می باشد.

4.  رای جلوگیری از گزیدگی حشرات در هنگام سفر حشره کش، پشه بند و یا دیگر وسایل ایمنی را همراه داشته باشید. 

7 آبان- پیشگیری ازمسمومیت ناشی از سوء مصرف مواد در جوانان

1. مسمومیت با مواد مخدر یکی از مرگبارترین انواع مسمومیت ها محسوب می گردد.

2.  مصرف انواع داروهای هورمونی با هدف بدنسازی در جوانان می تواند سبب بروز عوارض وخیمی مانند عقیمی، نارسایی قلبی و کبدی، کوتاهی قد و بزرگ شدن سینه در مردان و پرمویی و خشونت صدا در خانمها گردد.

3. استفاده خودسرانه از فرآورده های قاچاق و بدون مجوز جهت بدنسازی و پرورش اندام در جوانان، خطرابتلا به انواع اختلالات جسمی و روانی را برای مصرف کننده در بردارد.

4. استعمال سیگار در نوجوانان و جوانان، اولین گام در جهت حرکت به سوی اعتیاد و سوء مصرف مواد است .